Τι είναι το δυσπραξικό παιδί

Από τον εργοθεραπευτή Σωτήρη Σιμάκη

Τι είναι το δυσπραξικό παιδί

Τι είναι η πράξη;

Η πράξη (ή πραξία ή ευπραξία) είναι η ικανότητα της κατανόησης (η σύλληψη της ιδέας της πράξης και η σχηματική παράστασή της στον νου), σχεδιασμού (συμβολική οργάνωση των κινήσεων και της διαδοχής τους για να γίνει η πράξη) και εκτέλεσης (τελικός κινητικός προγραμματισμός – εξερχόμενο αποτέλεσμα) δεξιοτήτων και μη οικείων κινητικών δεξιοτήτων. Στην ζωή μας μία σειρά κινήσεων διαδέχεται μία άλλη και αυτό αποτελεί την κοινή ανθρώπινη ρουτίνα και λειτουργία. Οι καλές δεξιότητες πράξης, σχετίζονται με την εγκαθίδρυση καλού σχήματος σώματος και αισθητηριακής διάκρισης.

Δυσπραξία

Ως δυσπραξία αναφέρεται η διαταραχή στην πραγματοποίηση της εκούσιας, εμπρόθετης κίνησης, χωρίς να υπάρχει πάρεση στο εκτελεστικό κινητικό μέλος ή κάποια αισθητική διαταραχή και ενώ το άτομο κατανοεί την σκοπιμότητα της συγκεκριμένης πράξης. Η παρούσα παρουσίαση δεν θα αναφερθεί στον νευρολογικό εντοπισμό της δυσπραξίας στο ΚΝΣ (ανάλογα με τον τύπο της σε διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου) καθώς και στην αξιολόγησή της με την χρήση αξιολογητικών εργαλείων.

Τύποι δυσπραξίας

Μελοκινητική: Εμφανίζεται ως διαταραχή στο συντονισμό των επιμέρους μυϊκών δράσεων για την επιτέλεση λεπτών κινήσεων, σαν μια ασυγχρονία εννεύρωσης των μυϊκών ομάδων (απραξία εννεύρωσης).

Ιδεοκινητική: Είναι η αδυναμία στην πραγματοποίηση απλών, στοιχειωδών σκόπιμων κινήσεων, ενώ το ιδεϊκό σχήμα της αιτούμενης κινήσεως παραμένει ακέραιο και ο ασθενής είναι σε θέση να το περιγράψει.

Ιδεακή: Αντίθετα με την προηγούμενη, σ’ αυτής διαταράσσεται το ολικό ιδεακό «σχήμα» της κίνησης, ενώ οι επιμέρους δράσεις που το απαρτίζουν παράγονται.

Κατασκευαστική: Ο ασθενής αδυνατεί να σχεδιάσει ή να κατασκευάσει με απλά υλικά οποιοδήποτε σχήμα ή σύνθεση, αρκετές φορές και όταν του παρουσιάζουμε το πρότυπο και τον καλούμε να το αντιγράψει.

Πιθανά στοιχεία που εντοπίζονται στην ηλικία των 3-5 ετών

• Δυσκολεύεται στο ντύσιμο (κουμπιά, δέσιμο)
• Δυσκολίες στον ύπνο
• Δυσκολεύεται στο φαγητό (χειρισμός μαχαίρι – πιρούνι, προτιμούν να χρησιμοποιούν τα χέρια στο φαγητό)
• Αδέξια κίνηση, πέφτει ξαφνικά ή προσκρούει σε αντικείμενα
• Είναι αργό στο ποδήλατο – δυσκολεύεται να κάνει πετάλι
• Αποφυγή κατασκευαστικών παιχνιδιών (lego, κύβοι κλπ)
• Φτωχές δραστηριότητες λεπτής κίνησης (μολύβι, παζλ, ψαλίδι)
• Καθυστέρηση στην εδραίωση της πλευρίωσης (προτίμηση χεριού, ποδιού)
• Πιθανή καθυστέρηση στην εκπαίδευση τουαλέτας (αργεί να αποχωριστεί τις πάνες)
• Αργή γλωσσική ανάπτυξη (δεν είναι κατανοητές και καθαρές οι λέξεις που χρησιμοποιεί το παιδί)

Εάν το παιδί πηγαίνει σχολείο, οι δάσκαλοι συμπληρώνουν:

• Δεν κάθεται καλά στο θρανίο
• Δεν πιάνει καλά το μολύβι
• Δεν κατανοεί εύκολα, δυσκολεύεται στην αντίληψη εννοιών
• Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Δεν εμπλέκεται σε ομάδες με παιδιά της ίδιας ηλικίας

 Επιπλέον, συχνά διαπιστώνουμε ότι το παιδί:

• Δεν ολοκληρώνει τη δουλειά του, περιμένει βοήθεια
• Επιλέγει δραστηριότητες που ξέρει ότι τα καταφέρνει
• Ξεχνά συχνά την οδηγία (τι του ζητήθηκε να κάνει)
• Έχει συνήθως επίγνωση της αποτυχίας του, σε σχέση με τον εαυτό του και το σχολείο
• Δυσκολεύεται σε δραστηριότητες ομάδων συνομηλίκων
• Δυσκολεύεται να συμμετέχει στο συμβολικό παιχνίδι

Μπορούν τα παιδιά να ξεπεράσουν τη δυσπραξία;

Η βασική απάντηση στο ερώτημα είναι όχι. Οι έρευνες δείχνουν πως οι κινητικές δυσκολίες, όπως η δυσπραξία, δεν εξαφανίζονται τόσο απλά καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν.

Συνεπώς, η δυσπραξία δεν είναι μία κατάσταση από την οποία το παιδί απλά ξεφεύγει μεγαλώνοντας. Τα δυσπραξικά παιδιά γίνονται αργότερα δυσπραξικοί ενήλικοι. Τα συμπτώματα των δυσπραξικών ενήλικων μπορεί να είναι:

• Κακή στάση του σώματος ή δυσκολίες στους χειρισμούς
• Δυσκολίες στον συντονισμό των κινήσεων
• Τάση για πτώσεις (να «σκουντουφλάει») ή να τρακάρει σε αντικείμενα
• Φτωχός συντονισμός αυτόματων κινήσεων (μάσηση, βάδιση κλπ.)
• Δυσκολίες να κάνει ποδήλατο ή να οδηγήσει αυτοκίνητο
• Φτωχή αίσθηση της κατεύθυνσης
• Δυσκολίες να ακολουθήσει οδηγίες
• Φτωχή μνήμη
• Δυσκολίες να ακούσει τους άλλους, ιδίως σε θορυβώδη μέρη

Ωστόσο, οι ουσιαστικές παρεμβάσεις από Ειδικό μπορούν να μειώσουν το αντίκτυπο των δυσκολιών που δημιουργεί η δυσπραξία στην καθημερινή ζωή των παιδιών, διαδικασία που μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο από τους Ειδικούς, με κύρια ειδικότητα την Εργοθεραπεία. Οι ασκήσεις αντιμετώπισης της αναπτυξιακής δυσπραξίας είναι πολύ εξειδικευμένες και ασκούνται σε ατομικό – αυστηρά καθορισμένο πρόγραμμα  για το κάθε παιδί. Η ηλικία έναρξης της θεραπείας αποτελεί σημαντικότατο παράγοντα – μαζί και τον βαθμό των δυσκολιών – για την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης.

Παρακαλούμε κατά την ηλεκτρονική αναδημοσίευση οποιουδήποτε περιεχομένου να αναγράφετε την πηγή με ενεργό σύνδεσμο προς το oloigiatopaidi.gr . Ευχαριστούμε!