Οι επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στα μάτια
Από τη χειρουργό οφθαλμίατρο Αγγελική Σακαλή.
Οι επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στα μάτια
Πηγή ζωής, αλλά και εστία πολλών και μεγάλων κινδύνων αποτελεί για την όραση και τα μάτια μας ο ήλιος. Οι διάφορες κλιματολογικές αλλαγές και οι ραγδαίες αλλαγές στο περιβάλλον εγκυμονούν κινδύνους που πολλές φορές αγνοούμε, καθώς το αποτέλεσμα τους είναι αθροιστικό και γίνεται «ορατό» πολλά χρόνια μετά το ξεκίνημα των πρώτων αλλοιώσεων.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι, η ηλιακή ακτινοβολία αποτελείται από τρία είδη ακτίνων:
Α) τις υπέρυθρες ακτίνες (μήκος κύματος 700-2300 nm), υπεύθυνες για την αύξηση της θερμοκρασίας στα κύτταρα.
Β) τις υπεριώδεις ακτίνες (UV με μήκος κύματος 190-400nm), υπεύθυνες κυρίως για παθολογίες των εξωτερικών χιτώνων του ματιού και του κρυσταλλοειδή φακού ( π.χ. καταρράκτης) και
Γ) τις ακτίνες υψηλής ενέργειας στο ορατό φάσμα (HEV-Hight Energy Visible με μήκος κύματος 400-700nm) που αντιστοιχούν στο μπλε ιώδες φως και είναι υπεύθυνες για παθολογίες του αμφιβληστροειδούς (εκφύλιση ωχράς κηλίδος). Για αυτές τις τελευταίες δεν ακούμε να μιλάνε συχνά, ενώ είναι και οι πιο επικίνδυνες για τα μάτια μας, αφού προκαλούν μη αναστρέψιμες βλάβες.
Οι βλάβες που μπορεί να προκαλέσει η ηλιακή ακτινοβολία στα μάτια δρουν συσσωρευτικά. Ξεκινώντας από τους εξωτερικούς χιτώνες του οφθαλμού, η ηλιακή ακτινοβολία προσβάλλει αρχικά το δέρμα των βλεφάρων δημιουργώντας πρόωρη γήρανση του δέρματος και ρυτίδες. Επίσης η εμφάνιση όγκων στα βλέφαρα όπως επιθυλιώματα και μελανώματα τα οποία χρήζουν έγκαιρης χειρουργικής αφαίρεσης. Η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας είναι βλαβερή και στην εξωτερική μεμβράνη που καλύπτει το μάτι και λέγεται επιπεφυκότας. Η συχνότερη πάθηση που σχετίζεται με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι το πτερύγιο, μια εκφύλιση του επιπεφυκότα κατά την οποία δημιουργείται μια ινοαγγειακή μεμβράνη πάνω στον κερατοειδή που αυξάνει προς το κέντρο. Αν μεγαλώσει αρκετά πρέπει να αφαιρεθεί χειρουργικά. Επίσης το καρκίνωμα του επιπεφυκότα, πιο σπάνιο, φαίνεται να έχει ως παράγοντα κινδύνου τις υπεριώδεις ακτίνες.
Σε ότι αφορά τον κερατοειδή, η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει έγκαυμα, κατάσταση που είναι γνωστή ως φωτοκερατίτιδα και συνοδεύεται από έντονη ερυθρότητα, πόνο, τσούξιμο και φωτοφοβία. Είναι μια οξεία κατάσταση που με την κατάλληλη αγωγή από ειδικό περνάει συνήθως μέσα σε 24 ώρες καθώς ο κερατοειδής έχει τη δυνατότητα γρήγορης ανάπλασης.
Η μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο, έχει ως συνέπεια τη μείωση της διαύγειας του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού, προκαλώντας καταρράκτη. Οι υπεριώδεις ακτίνες UV-A και UV-B είναι υπεύθυνες για τη φωτοχημική βλάβη που προκαλείται στο φακό του ματιού. Η ηλιακή ακτινοβολία είναι σίγουρα ένας παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση γεροντικού καταρράκτη και καταλαβαίνουμε τη σημασία της πρόληψης και της προστασίας των ματιών μας.
Ωστόσο, οι υψηλής ενέργειας ακτίνες, το λεγόμενο μπλε φως, δηλαδή το φως εκείνο που όταν πέφτει σε μια γυαλιστερή επιφάνεια αντανακλάται και μας στραβώνει είναι υπεύθυνο για βλάβες στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού. Το μπλε φως είναι 15 φορές πιο επιζήμιο για τον αμφιβληστροειδή από τις υπόλοιπες ορατές ακτινοβολίες. Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι μια από τις συνέπειες της μακροχρόνιας έκθεσης στον ήλιο. Η ωχρά κηλίδα είναι η κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς στην οποία εστιάζονται τα οπτικά αντικείμενα. Είναι το σημαντικότερο μέρος του αμφιβληστροειδούς για να βλέπουμε ευκρινώς. Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι μια πάθηση που ως σύμπτωμα της έχει τη σταδιακή μείωση της κεντρικής όρασης. Δηλαδή η όρασή μας παύει να είναι ευκρινής, όταν κοιτάμε ένα αντικείμενο, αλλά ο προσανατολισμός στο χώρο παραμένει διότι το περιφερειακό οπτικό μας πεδίο παραμένει φυσιολογικό.
Τι μέτρα μπορούμε να πάρουμε για πρόληψη;
Να προστατεύουμε τα μάτια τα δικά μας και των παιδιών μας από τις βλαβερές επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας.
Να κάνουμε προληπτικούς οφθαλμολογικούς ελέγχους.
Να φοράμε γυαλιά ηλίου με φίλτρο για τις υπεριώδεις ακτίνες (UV).
Να φοράμε πάντα καπέλο με μεγάλο γείσο.
Και να μην ξεχνάμε ότι η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη από τη θεραπεία.
Παρακαλούμε κατά την ηλεκτρονική αναδημοσίευση οποιουδήποτε περιεχομένου να αναγράφετε την πηγή με ενεργό σύνδεσμο προς το oloigiatopaidi.gr . Ευχαριστούμε!