Συγγενής παιδικός καταρράκτης
Από τη χειρουργό οφθαλμίατρο Αγγελική Σακαλή.
Συγγενής παιδικός καταρράκτης
Ο κρυσταλλοειδής φακός του ματιού είναι ένας διαφανής αμφίκυρτος σχηματισμός που βρίσκεται πίσω από την ίριδα και συμβάλλει στην εστίαση των εικόνων του περιβάλλοντος στον αμφιβληστροειδή. Η θόλωση σε οποιοδήποτε τμήμα του φακού του ματιού λέγεται καταρράκτης. Ο καταρράκτης ως έννοια έχει συνδεθεί με την γεροντική ηλικία ωστόσο κάθε ηλικία μπορεί να προσβληθεί. Το βασικό χαρακτηριστικό του είναι η ελάττωση της όρασης.
Συγγενής καταρράκτης ονομάζεται ο καταρράκτης που είναι παρών στη γέννηση ή εμφανίζεται στο πρώτο έτος της ζωής. Παιδικός καταρράκτης ονομάζεται ο καταρράκτης που εμφανίζεται μετά την ηλικία των 3-4 ετών. Ο συγγενής και ο παιδικός καταρράκτης, αν και σπάνιοι, αποτελούν μια σημαντική αιτία διαταραχών της όρασης και τυφλότητας στην παιδική ηλικία, καθώς οδηγούν στην ανάπτυξη αμβλυωπίας. Για αυτό το λόγο είναι σημαντική η πρόληψη του συγγενή- παιδικού καταρράκτη μέσω της έγκαιρης και πρώιμης διάγνωσής του. Αποτελεί παγκοσμίως το 10-30% του συνόλου των αιτιών τυφλότητας στα παιδιά.
Τα αίτια του συγγενή καταρράκτη είναι πολλά. Η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει τον σημαντικότερο ρόλο. Ορισμένες λοιμώξεις της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη μπορούν να περάσουν στον πλακούντα και να θίξουν το έμβρυο. Η πιο σοβαρή από αυτές είναι η ερυθρά που συνοδεύεται από νυσταγμό, στραβισμό, θολώσεις του κερατοειδή, μικροφθαλμία και γλαύκωμα. Επίσης η τοξοπλασμάτωση, οι ερπητικές λοιμώξεις, η ιλαρά, η ανεμοευλογιά κ.α.
Διάφορες μεταβολικές διαταραχές (κυρίως ελλείψεις κάποιων ενζύμων) όπως η γαλακτοζαιμία, μπορούν να προκαλέσουν αμφοτερόπλευρο καταρράκτη συνήθως μαζί με άλλα συστηματικά συμπτώματα, επίσης η υπογλυκαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπασβεστιαιμία. Ορισμένα φάρμακα αν χορηγηθούν συστηματικά στην έγκυο τους πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης μπορούν να προκαλέσουν συγγενή καταρράκτη όπως τα κορτικοστεροειδή, οι φακοθειαζίνες, η βιταμίνη Α και ορισμένα αντιβιοτικά.
Φλεγμονές στο εσωτερικό του ματιού μπορούν να προσβάλλουν το φακό, όπως οι ραγοειδίτιδες και να δημιουργήσουν καταρράκτη αλλά και τραυματισμού του φακού από αντικείμενα που εκτοξεύθηκαν και τρύπησαν το μάτι του παιδιού, αποτελούν συχνή αιτία καταρράκτη, ιδίως στα μεγαλύτερα παιδιά.
Η διάγνωση του συγγενή καταρράκτη γίνεται πιο εύκολα όταν είναι ετερόπλευρος γιατί οι γονείς παρατηρούν την απώλεια της ροδαλής χροιάς του αμφιβληστροειδούς στη μια από τις δύο κόρες του ματιού κάτι που είναι πιο δύσκολο όταν είναι αμφοτερόπλευρος και αφορά και τα δυο μάτια. Στον ετερόπλευρο καταρράκτη ο συνηθέστερος λόγος που φέρνει τους γονείς στον οφθαλμίατρο είναι η εμφάνιση στραβισμού. Αν το μάτι δεν βλέπει καλά εξαιτίας της θόλωσης του φακού δεν διατηρεί την ευθυγράμμιση του και στραβίζει. Όπως και στις περιπτώσεις του καταρράκτη των ενηλίκων, ο μοναδικός τρόπος αντιμετώπισης είναι η χειρουργική αφαίρεση του θολωμένου φακού και η αντικατάστασή του από τεχνητό. Καμία φαρμακευτική μέθοδος δεν έχει κατορθώσει μέχρι στιγμής να θεραπεύσει τον καταρράκτη. Στα παιδιά η αντιμετώπιση του καταρράκτη είναι πιο επιτακτική και η επέμβαση πρέπει να προγραμματίζεται χωρίς μεγάλη καθυστέρηση.
Η μέθοδος είναι ακριβώς η ίδια αλλά βρέφη και μικρά παιδιά χρειάζονται γενική αναισθησία για να εξασφαλίσουμε την ακινησία τους κατά τη διάρκεια της εγχείρησης. Η αποκατάσταση της οπτικής λειτουργίας του ματιού μετά την αφαίρεση του φακού μπορεί να γίνει είτε με γυαλιά ή φακούς επαφής, είτε με ενδοφακούς, δηλαδή ειδικά κατασκευασμένους τεχνητούς φακούς που τοποθετούνται κατά την εγχείρηση μέσα στο μάτι και παραμένουν για το υπόλοιπο της ζωής του ασθενούς.
Παρακαλούμε κατά την ηλεκτρονική αναδημοσίευση οποιουδήποτε περιεχομένου να αναγράφετε την πηγή με ενεργό σύνδεσμο προς το oloigiatopaidi.gr . Ευχαριστούμε!